- όπιο
- Παχύρρευστος χυμός, που λαβαίνεται με εντομή στα τοιχώματα της άγουρης κάψας της Μήκωνος της υπνοφόρουο (Papaver somniferum, ποικιλία album), λευκής παπαρούνας ιθαγενούς των χωρών της Ανατολής. Ο χυμός πήζει μόνος του μεταβαλλόμενος σε πάστα και παίρνει ένα σκούρο χρώμα. Αυτό είναι το ακατέργαστο ό., που δεν χρησιμοποιείται στην ιατρική εξαιτίας της αστάθειας των συστατικών του· το ό. της φαρμακοποιίας είναι μια σκόνη που λαβαίνεται από το ακατέργαστο ό. και περιέχει 7-17% μορφίνη, η οποία μαζί με την κωδεΐνη και την παπαβερίνη είναι το πιο σημαντικό από τα αλκαλοειδή του ό. Το ό. είναι από τις πλέον χρησιμοποιούμενες δρόγες στον κόσμο, ιδιαίτερα στην Ανατολή, όπου, ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία, το καπνίζουν ή το μασούν. Τα αποτελέσματα του επί του οργανισμού αντιστοιχούν περίπου με εκείνα της μορφίνης.
Πόλεμος του ο. Ονομάζεται έτσι ο πόλεμος (1840-42) που ξέσπασε μεταξύ της Κίνας και της Μεγάλης Βρετανίας έπειτα από σύγκρουση των Άγγλων εμπόρων με την κινεζική κυβέρνηση για το ζήτημα της εισαγωγής ο. στην Κίνα, που απαγορευόταν αυστηρά από παλιά.
Στην Καντόνα, τη μοναδική πόλη της αυτοκρατορίας που ήταν ανοιχτή στις εμπορικές ανταλλαγές με τη Δύση, η κινέζικη αστυνομία ανακάλυψε μεγάλη ποσότητα ο. αποθηκευμένη από τους Άγγλους και κατάστρεψε πάνω από 20.000 κάσες. Ο αγγλικός στόλος πήρε τότε διαταγή να επέμβει και συνέτριψε εύκολα την αδύνατη κινέζικη αντίσταση. Με τη λεγόμενη ειρήνη του Νανκίν (1842), με την οποία τερματίστηκαν οι επιχειρήσεις, οι Άγγλοι επέβαλαν σκληρότατους όρους: η Κίνα υποχρεωνόταν να παραχωρήσει στη Μεγάλη Βρετανία το Χονγκ Κονγκ και να ανοίξει επισήμως και άλλα λιμάνια, μεταξύ των οποίων και της Σανγκάης. Αλλά η άρνηση των Κινέζων να επιτρέψουν την ελεύθερη εισαγωγή του ο. προκάλεσε, δέκα χρόνια αργότερα, νέο πόλεμο (αυτή τη φορά με τους Άγγλους ενώθηκαν και οι Γάλλοι) που ανάγκασε την Ουράνια Αυτοκρατορία να ανοίξει πάλι τα λιμάνια της στο δυτικό εμπόριο και να επιτρέψει την πώληση και την καλλιέργεια του ο. Αυτές οι πρώτες αγγλοσαξονικές ενέργειες καταναγκασμού (τις οποίες ακολούθησαν και άλλες) βρίσκονται στη βάση της διάχυτης εχθρότητας των Κινέζων εναντίον της Δύσης και προκάλεσαν το ξέσπασμα μεγάλων κινημάτων εναντίον των ξένων.
Το όπιο βγαίνει με τη μορφή παχύρρευστου υγρού από εντομές στα τοιχώματα της άγουρης κάψας της μήκωνος της υπνοφόρου.
Παραγωγή οπίου στην Ταιλάνδη (φωτ. ΑΠΕ).
* * *το (Α ὄπιον) [οπός]γαλακτώδης χυμός που λαμβάνεται από τους άγουρους καρπούς τής παπαρούνας Μήκων η υπνοφόρος και έχει ναρκωτικές ιδιότητες, κοινώς αφιόνινεοελλ.1. (φαρμ.) το αποξηραμένο προϊόν τού χυμού αυτού υπό μορφή βώλων, πλακών, πλίνθων ή σκόνης, από το οποίο με κατάλληλη κατεργασία εξάγονται κεκαθαρμένα αλκαλοειδή και παράγωγα, που έχουν διάφορες εφαρμογές στην ιατρική αλλά που, ταυτόχρονα, όπως και το ακατέργαστο προϊόν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μη ιατρικούς σκοπούς, αποτελώντας ένα από τα κυριότερα στοιχεία τής μάστιγας τών ναρκωτικών και τής τοξικομανίας2. φρ. «πόλεμοι τού οπίου» — δύο πόλεμοι στα μέσα τού 19ου αιώνα με τους οποίους τα δυτικά κράτη και κυρίως η Βρετανία και η Γαλλία, με αφορμή τη διακίνηση τού οπίου, απέκτησαν εμπορικά προνόμια στην Κίνα.
Dictionary of Greek. 2013.